Praktijkenbank kwesties

 
 
issue
05

Professioneel handelen van nabij of veraf?

Professionals kunnen nauw betrokken zijn bij en fysiek aanwezig zijn in praktijken van cultureel diverse mensen. In andere praktijken is de afstand groter. Wat is de invloed daarvan op solidariteit in diversiteit?


Professioneel handelen in nabijheid

Handelen vanuit een directe nabijheid met de praktijk en de mensen die eraan deelnemen geeft professionals verschillende mogelijkheden. Ze kunnen mensen leren kennen, noden identificeren en daar op inspelen. Bovendien kunnen ze in nabijheid een vertrouwensrelatie met mensen opbouwen. Professionals die handelen in nabijheid doen vaak meer dan strikt noodzakelijk is voor hun functie en zijn vaak geëngageerde mensen.

In de fabriek Tower Automotive zijn vakbondsvertegenwoordigers, HRM personeelswerkers en de CEO regelmatig op de werkvloer te vinden.

Samenwerken en strijden in een superdivers bedrijf
De vakbonden zijn heel nabij in Tower Automotive. Zij zetten sterk in op alledaagse dienstverlening. De afgevaardigden maken tijd voor mensen op en naast de werkvloer. Zowel binnen als buiten de fabriek zijn vakbondsafgevaardigden sterk aanwezig. Zo bellen vakbondsleden banken en incassobureaus voor collega’s met schulden, brengen ze papieren in orde en gaan ze naar begrafenissen. Dat zorgt voor kameraderie. 

Aanwezig zijn en ‘nabij zijn’ is een sterke strategie om tegelijkertijd aan noden te beantwoorden en vertrouwen te ontwikkelen. De vertrouwensbanden die zo ontstaan vormen een basis voor solidariteit in diversiteit.

Ook in de bedrijfskeuken van SPIT zijn werkleiders zeer tegemoetkomend in persoonlijke contacten.

Maaltijd bereiden in de bedrijfskeuken
Arbeiders kunnen steeds met persoonlijke problemen of een verhaal bij de werkleiders terecht. Soms onderbreken de werkleiders zelfs het werk voor een persoonlijk, cultuurgebonden verhaal. Ze houden rekening met ieders mogelijkheden en waarderen expliciet het geleverde werk.

In verschillende praktijken proberen professionals soms ook om buiten de praktijk iets voor mensen te betekenen en interveniëren zij thuis bij mensen.

Chiro op maat van Brussel
Bij het begin van het Chiro-jaar of net voor het kamp gaat de leiding op huisbezoek. Waar nodig staan ze ouders in het Frans te woord. Om zoveel mogelijk leden op de activiteiten te krijgen, nodigen ze niet alleen uit met brieven, maar ook met sms’jes. Sommige groepen gaan voor de activiteit bij de kinderen thuis langs om hen op te pikken.

In een bewonersgroep in Sint-Niklaas gaan solidaire praktijken met ups en downs. Woonbegeleiders spelen daar op in.

Solidair samen wonen in Sint-Niklaas
Persoonlijke problemen, strubbelingen tussen enkele bewoners of negatieve gebeurtenissen zetten de groepsdynamiek in huis onder druk. Op zulke momenten speelt de woonbegeleider een onmisbare rol: individuele bewoners ondersteunen, problemen bespreekbaar maken in de groep, oplossingen zoeken en waar nodig scheidsrechter spelen.

Het is belangrijk dat leidinggevende professionals het werken vanuit nabijheid en betrokkenheid ondersteunen en omkaderen. Dat zorgt voor structurele inbedding. Zonder omkadering wordt het werken in nabijheid afhankelijk van de draagkracht en inzet van de professional.

 

Professioneel handelen op afstand

In andere praktijken handelen professionals vanuit een grotere afstand. Dit kan een bewuste keuze zijn of voortkomen uit bestaande structuren.

Een voorbeeld uit het project Schatten van mensen, waar cultureel diverse mensen hun interesse en passie voor ambacht en kunsten delen. Projectleiders maken de ontmoeting tussen schat en schattenjager mogelijk, maar blijven zelf op afstand. Zij zijn niet aanwezig bij de ontmoeting en spelen daar nauwelijks een rol in. De projectleiders faciliteren een vorm van solidariteit die ontstaat tijdens de ontmoetingen op basis van een bereidheid om verhalen, passie en tijd te delen.

Kennismaking met culturele tradities, kennis en kunde
De projectleiders overbruggen de afstand tussen onbekenden door ontmoeting te faciliteren. Tijdens een eenmalige ontmoeting brengt de schattenjager de schat op verhaal bij de schat thuis of in diens atelier. Het contact is hierdoor erg persoonlijk, maar ook tijdelijk.

Ook bij de taakverdeling in de bedrijfskeuken van SPIT houden de werkleiders afstand.

Maaltijd bereiden in de bedrijfskeuken
De werkleiders bepalen niet precies welke taken iedereen moet opnemen. Ze laten vrij veel ruimte aan de arbeiders om dit zelf in te vullen. De arbeiders, op hun beurt, vullen deze ruimte mooi in. Elkeen neemt zonder veel omhaal een keukentaak op zich waarin hij of zij zich goed bij voelt. Als er iemand klaar is met een werkje, en er elders nog wat moet gebeuren, dan springt hij of zij zonder ophef in.

Een samenwerking en verknoping van netwerken die is opgebouwd met andere actoren stelt professionals in staat meer afstand te nemen, omdat op deze manier de draagkracht gedeeld wordt. Ook kan het soms nodig zijn afstand te nemen om beter te kunnen reflecteren over aanwezige dynamieken.

Bij Tower Automotive schiet nabijheid soms als strategie tekort om noden en behoeften te beantwoorden. Op zo’n moment worden netwerken aangesproken binnen de bredere vakbondsorganisatie.

Samen werken en strijden in een divers bedrijf
Als ook netwerken en diensten binnen de vakbond geen antwoord kunnen bieden, schakelen vakbonden over op een andere schaal. Om kwesties zoals herverdeling en arbeidsvoorwaarden af te dwingen maken ze gebruik van de sectorale vakbondswerking van de auto-industrie, van de havenbedrijven, of van de bredere metaalsector.

Een grote afstand tussen professional en praktijk kan ook interventies bemoeilijken. Wanneer een professional beperkt zicht heeft op de dagelijkse interacties in een praktijk, vinden interventies soms te weinig aansluiting bij de sociale realiteit onder deelnemers. 

De initiatieven die vanuit de directie(s) van De Lijn Antwerpen worden ontwikkeld in het kader van het diversiteitsbeleid, sluiten bijvoorbeeld niet optimaal aan bij de noden van chauffeurs op de werkvloer. Op de werkvloer ervaren chauffeurs een kloof tussen de eigen beleefde realiteit en de regels, vormingen en verwachtingen vanuit leidinggevenden. Chauffeurs hebben soms het gevoel er alleen voor te staan binnen het bedrijf. Dit kan leiden tot solidariteit onder subgroepen. Die solidariteit ligt niet altijd in lijn met de beoogde doelen van het diversiteitsbeleid.

Op bus en tram rijdt de hele wereld mee
Het omgaan met klanten vraagt een voortdurend leerproces van chauffeurs. Daarin worden ze ondersteund door opleidingen vanuit De Lijn. Echter, de meeste lessen trekt men uit persoonlijke ervaringen en die van collega’s. Het groepje waarbij men aansluiting vindt op de stelplaats, heeft een groot effect op wat men leert over solidariteit in diversiteit. Sociaal betrokken chauffeurs proberen nieuwelingen daarom soms op te vangen en te behoeden voor een al te negatieve of angstige blik op diversiteit.

Een grote afstand tussen professional en praktijk kan dus ook interventies bemoeilijken. Wanneer een professional beperkt zicht heeft op de dagelijkse interacties in een praktijk, vinden interventies soms te weinig aansluiting bij de sociale realiteit onder de deelnemers aan de praktijk.